Νεόκαστρο

Βόρεια από τη Σκάλα βρίσκεται το Νεόκαστρο, Νιόκαστρο όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι. Φωλιασμένο ανάμεσα σε υψηλές κορφές παρά το δυσπρόσιτο της περιοχής παρουσιάζει μνημεία όλων των εποχών. Όστρακα και κεραμίδια βρέθηκαν στις Βάθες μέχρι την Αγία Παρασκευή. Υπολείμματα κάστρου στην κορυφή του λόφου Παλιόκαστρο ή Παλιοκαστρί, που μάλλον ανήκε στη χώρα των Δυτικών Λοκρών.

Το Παλιοκάστελο, που βρίσκεται ανάμεσα στη νότια απόληξη της βουνοπλαγιάς “Τσοκάνες” και τα Διχαλορέματα (Νιοκαστρίτικο και Μαμουλασιώτικο), είναι το Νεόκαστρο, που αναφέρεται σε βενετικά έγγραφα του 1499. Το είχαν οχυρώσει οι Βενετοί και φαίνεται ότι δημιουργήθηκε τη βυζαντινή εποχή και ίσως παλαιότερα. Από το Νεόκαστρο αυτό, σε σχέση με το Παλαιόκαστρο, έλαβε το χωριό το όνομά του. Στα ΝΔ του χωριού στο ύψωμα Λεύκα βρίσκεται το παλιό μοναστήρι της Παναγιάς Φιλοθέου. Το μοναστήρι ανακαινίσθηκε το 1695, αλλά μετά την κατάργησή του το 1833 ερειπώθηκε. Ο υπάρχων ναός κτίσθηκε τέλη 19ου με αρχές 20ου αι. και είναι μια μονόχωρη βασιλική με τετράριχτη κεραμοσκέπαστη στέγη. Τα κυκλικά των παραθύρων και οι κρηπίδες είναι κατασκευασμένα από πωρόλιθο. Από το παλιό καθολικό σώζονται η Αγία Τράπεζα, η κόγχη του Ιερού Βήματος, που είναι αριστοτεχνικά κτισμένη και το πέτρινο δάπεδο που είναι εντυπωσιακό. Τέσσερις μουριές υπεραιωνόβιες και μια γέρικη λεύκα, καθορίζουν το χώρο.

Το φαράγγι που είναι στα πόδια του Νεόκαστρου, μπορεί να δώσει στον περιπατητή πολλές συγκινήσεις. Στο τοπικό διαμέρισμα ανήκει και ο συνοικισμός Παλιάμπελα. Στην γιορτή της Αναλήψεως ο πολιτιστικός σύλλογος Νεοκαστριτών οργανώνει στην πηγή Χοχλαστή τη γιορτή των κτηνοτρόφων, πανηγυρική εκδήλωση με κεντρικό θέμα τη “Γιορτή των Βλάχων” και κεντρικό στοιχείο την παρασκευή του ποιμενικού εδέσματος “κοσμάρ”. Παρασκευάζονται επίσης παραδοσιακές πίτες, ψωμί και γιαούρτι.