Φτάνοντας στη Ναύπακτο μπορείτε να απολαύσετε ένα καφέ ή ένα ποτό στις καλαίσθητες καφετερίες που βρίσκονται γύρω από την πλατεία του Λιμανιού. Ο ίσκιος των δύο πελώριων πλατανιών μπορεί να σας δροσίσει, ενώ συγχρόνως θα έχετε μπροστά σας τη θέα του μικρού γραφικού βενετσιάνικου λιμανιού με τη μεγάλη ιστορία. Στο δυτικό βραχίονα του λιμανιού υπάρχουν δύο αγάλματα ηρώων που μας θυμίζουν ναυτικά συμβάντα από τη μακρόχρονη ιστορία της μικρής αυτής πόλης.
Το πρώτο είναι του διάσημου Ισπανού λογοτέχνη Μιχαήλ Θερβάντες (1547-1616), ο οποίος σε ηλικία 23 χρονών πήρε μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 μ.Χ., όπου έχασε το ένα του χέρι.
Το δεύτερο, ψηλά στο προμαχώνα του λιμανιού, είναι του Γεωργίου Ανεμογιάννη (1796-1821) από τους Παξούς, ο οποίος το Μάιο του 1821 σε ναυτική επιχείρηση κατά της τουρκοκρατούμενης Ναυπάκτου επιχείρησε ανεπιτυχώς την πυρπόληση τουρκικής κορβέτας που του στοίχισε μαρτυρικό θάνατο.
Ανηφορίζοντας προς Κάστρο
Ανηφορίζοντας στα πλακόστρωτο δρομάκια βόρεια της πλατείας του Λιμανιού θα βρεθείτε μπροστά από ένα κτιριακό συγκρότημα με επιβλητική μορφή, το οποίο προκαλεί την προσοχή και το ενδιαφέρον του καθένα που το βλέπει για πρώτη φορά. Είναι ο “Πύργος Μπότσαρη“. Το κτίριο αυτό, κτισμένο σε δύο φάσεις το 15ο και 16ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές για τη στέγαση των εκάστοτε ηγεμόνων της πόλης αυτής. Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ναυπάκτου, το 1829, το κτίριο αυτό ήρθε στην κατοχή του σουλιώτη στρατηγού Νότη Μπότσαρη. Σήμερα ο πύργος ανήκει στο «Ίδρυμα Δημητρίου και Αίγλης Μπότσαρη», και φιλοξενείται διαρκής έκθεση αντιγράφων από πίνακες, χάρτες και σχεδιάσματα που έχουν σχέση με τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571 μ.Χ.)
Περνώντας κάτω από την καμάρα που δημιουργείται στον πύργο Μπότσαρη φθάνετε στη «Σιδερόπορτα», τη μοναδική πύλη επικοινωνίας μεταξύ της συνοικίας του Λιμανιού και της συνοικίας του Τζαμιού.
Πρόκειται για ένα από τα πλέον επιβλητικά σημεία των οχυρώσεων της Ναυπάκτου. Αριστερά υπάρχει μια τούρκικη βρύση εντοιχισμένη στα τείχη. Απέναντι από τη βρύση ορθώνεται ένα προστατευτικό τείχος στηριγμένο στα κυρίως τείχη, το οποίο προστατεύει σαν ασπίδα την πύλη και ταυτόχρονα την κρατά αθέατη από την πλευρά της θάλασσας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει τόσο η διακόσμηση της πύλης, όσο και ένα τμήμα της ξύλινης δίφυλλης θύρας το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα.
Αν συνεχίσετε την περιήγησή σας θα βρεθείτε στη συνοικία του Τζαμιού με τα μικρά πέτρινα σπίτια όπου μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκαν Σουλιώτες αγωνιστές οι οποίοι είχαν συμβάλει και στην απελευθέρωση της πόλης. Πάνω στον προμαχώνα του δεύτερου διαζώματος του κάστρου έχει ανεγερθεί το 1914 το Ρολόι της πόλης.
Λίγο πάνω από το Ρόλοι, στην οδό Σουλίου, βρίσκεται το αρχοντικό της οικογένειας Τζαβέλα. Είναι μία από τις λίγες σωζόμενες παλιές οικίες εντός του Φρουρίου. Έχει δύο ορόφους με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο. Τελευταία έγινε πλήρης ανακαίνιση του κτίσματος και φιλοξενεί την 22η Εφορεία Βυζαντινών Αχραιοτήτων.
Στο πλάτωμα της συνοικίας του Τζαμιού, τη σημερινή πλατεία Γιάννη Βλαχογιάννη με το μεγάλο πλατάνι και την πέτρινη βρύση, σώζονται τα ερείπια τούρκικου τεμένους καθώς και συγκρότημα τούρκικων λουτρών σε σχετικά καλή κατάσταση.
Συνεχίζοντας τον ανηφορικό δρόμο μπορείτε είτε να φθάσετε στα ψηλότερα διαζώματα του κάστρου είτε να καθίσετε στα καφενεία που βρίσκονται στο τέλος της οικιστικής ζώνης για να απολαύσετε την ωραία θέα της πόλης, του Κορινθιακού κόλπου και των βουνών της βόρειας Πελοποννήσου.
Περπατώντας στην πόλη
Συνέχεια του λιμανιού είναι το Στενοπάζαρο, η παλιά αγορά της πόλης, δίπλα από το λιμάνι, όπου παλαιότερα ήκμασαν παραδοσιακά ταβερνεία.
Στο τέλος του Στενοπάζαρου βρίσκεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Δημητρίου και λίγο πιο πέρα το Δημαρχείο. Απέναντι ακριβώς είναι το αρχοντικό του λογοτέχνη Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα με εντυπωσιακούς ανθόκηπους.
Λίγο πιο πάνω από το Δημαρχείο βρίσκεται το Διοικητήριο, όπου στεγάζονται οι οικονομικές υπηρεσίες της πόλης. Δίπλα από το Διοικητήριο βρίσκεται η Παπαχαραλάμπειος Βιβλιοθήκη και το Ειρηνοδικείο Ναυπάκτου. Η Βιβλιοθήκη στεγάζεται σ’ ένα νεοκλασικό κτίριο, που κτίσθηκε το 1955 από τον ευεργέτη της πόλης Δημήτριο Παπαχαραλάμπους. Είναι μία από τις καλύτερα οργανωμένες Δημόσιες βιβλιοθήκες της χώρας με 50.000 τόμους βιβλίων και δύο κινητές βιβλιοθήκες, που επισκέπτονται και δανείζουν βιβλία στα σχολεία και τα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας και της Δωρίδας στη Φωκίδα. Έχει πλούσια συλλογή από εκδόσεις τοπικού ενδιαφέροντος και μέρος από τη συλλογή Γιάννη Βλαχογιάννη. Είναι δανειστική και λειτουργεί από 8 έως 14.30 πλην Κυριακής και κάθε Τετάρτη απόγευμα εκτός από τους θερινούς μήνες.
Στην πλατεία Δήμου Φαρμάκη, στο κέντρο της πόλης, θα βρείτε παραδοσιακά καφενεία και εστιατόρια. Δίπλα από την πλατεία βρίσκεται ένα αξιόλογο ιδιωτικό μουσείο, το «Μουσείο κειμηλίων 1821-Φαρμάκη» με πολύτιμα εκθέματα του απελευθερωτικού αγώνα της οικογένειας Φαρμάκη.
Πιο πάνω, σε ανασκαφή οικοπέδου στη συνοικία Εβραιόλακα βρέθηκαν τα ερείπια μιας σπουδαίας παλαιοχριστιανικής βασιλικής εκκλησίας. Οι μεγάλες διαστάσεις του μνημείου οδήγησαν τους αρχαιολόγους να πιστεύουν ότι πρόκειται για το μητροπολιτικό ναό της Θεοτόκου, στον οποίο αναφέρεται και ο λόγιος μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιωάννης Απόκαυκος (1204-1232 μ. Χ.).
Εάν η άποψη αυτή είναι ορθή, τότε σύμφωνα με τα δεδομένα των ανασκαφών στο χώρο αυτό, ο ναός ήταν κτίσμα του 5ου αιώνα, πεντάκλιτος με εγκάρσιο, πιθανότατα, κλίτος και μάλλον καταστράφηκε από σεισμό.
Ανατολικά και δυτικά της πόλης υπάρχουν δύο παραλίες όπου μπορείτε να χαρείτε το μπάνιο σας. Η όμορφη παραλία στη συνοικία της Ψανής μήκους ενός χιλιομέτρου, με τα μεγάλα πλατάνια, τα πολυτελή καταστήματα και την όμορφη δημοτική πλαζ έχει τιμηθεί επανειλημμένα από την Ε.Ε. με «γαλάζιες σημαίες», για την καθαρή της ακτή. Τους θερινούς μήνες κατακλύζεται κυριολεκτικά από παραθεριστές που την ημέρα χαίρονται τη θάλασσα και το βράδυ απολαμβάνουν το δροσερό περίπατό τους στον παραλιακό δρόμο.
Στην παραλία της περιοχή του Γριμπόβου, με τα πελώρια αιωνόβια πλατάνια, που ο ίσκιος και η δροσιά τους μένουν νοσταλγικά αξέχαστα σε κάθε επισκέπτη βρίσκονται σύγχρονα ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια που προσελκύουν χιλιάδες τουρίστες τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες.
Στο μικρό λοφίσκο που δημιουργείται απέναντι από την πλατεία Κεφαλοβρύσου πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν σε μικρό πλάτωμα, όπου υπάρχουν δυσανάγνωστες αρχαίες ελληνικές επιγραφές πάνω στο βράχο. Στο σημείο αυτό πιστεύεται ότι βρισκόταν το ιερό του Ασκληπιού, ερειπωμένο ήδη από τα χρόνια της αρχαιότητας, όταν πέρασε ο Παυσανίας από τη Ναύπακτο. Λίγο ανατολικότερα, στην κορυφή του πευκόφυτου λόφου βρίσκεται ο όμορφος πέτρινος ναός του Αγίου Γεωργίου.
Στη θέση Δένδρο Ναυπάκτου υπάρχει η Μονή Παναγίας Γοργοπηκόου, που ιδρύθηκε το 1951 από τον Αρχιμανδρίτη Αρσένιο Κουμπούγια. Πρόκειται για ένα πραγματικό Ησυχαστήριο με σημαντικό κοινωνικό και θρησκευτικό έργο. Σήμερα υπηρετούν σε διάφορα διακονήματα της Μονής 12 μοναχές (τηλέφωνο 26340-27688).
κείμενo: Γιάννης Χαλάτσης
