Αφροξυλιά

Η Κάτω Αφροξυλιά βρίσκεται στη δυτική πλευρά του όρους Ριγάνι σε υψόμετρο 200 μ., κοντά στη Ναύπακτο και είναι έδρα του τοπικού διαμερίσματος Αφροξυλιάς. Οφείλει το όνομά της στο φυτό αφροξυλιά ή φροξυλιά (ακτέα – ακτή η μέλαινα). Έχει τρεις συνοικίες: Μπάμπαλη, το βόρειο τμήμα του χωριού, Πλατάνι, το κέντρο πάνω από τον ενοριακό ναό του Αγίου Ανδρέα και Λυγιά, δυτικά απέναντι από το σχολείο.

Τα τελευταία χρόνια διαμορφώθηκε και τέταρτη συνοικία που φέρει το όνομα Θράμη και βρίσκεται και τις δύο όχθες του μικροπόταμου Βαριάς. Παλαιοί συνοικισμοί είναι το Άνω και το Κάτω Τσάσι που καταλαμβάνουν μια ευρεία περιφέρεια της περιοχής Βοτσαΐτικα ΒΔ της Κάτω Αφροξυλιάς και το Κουσκουκούλι. Ο οικισμός Τσάσι έχει σχήμα τριγώνου στη μια κορυφή του βρίσκεται ο λόφος Παλιόγουλη και η βάση του με τις δύο κορυφές στο ποτάμι Βαριάς. Στη μέση υπάρχει ο Ναός της Αγίας Τριάδος. Στην κορυφή του οικισμού προς τη δυτική πλευρά στη θέση Παλιοχώρι βρέθηκαν τάφοι.

Βόρεια της Βομβοκούς βρίσκεται η Άνω (Πάνω) Αφροξυλιά σε υψόμετρο 840 μ., 22 χλμ. από τη Ναύπακτο, επί του δρόμου που οδηγεί στον οικισμό Ριγάνι. Οι κάτοικοι λόγω των δυσμενών συνθηκών και της απομόνωσης μετακινήθηκαν κοντά στη Ναύπακτο στην αριστερή όχθη του μικροπόταμου Βαριάς. Παρουσιάζει φυσιολατρικό ενδιαφέρον. Ονομαστή είναι η τοποθεσία Φραγκόβρυση και σε καλή κατάσταση βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, ενώ τα σπίτια έχουν σχεδόν ερημώσει.

Το παλιό χωριό ήταν στη θέση Παλαιοχώρι σε αθέατη πλευρά. Διακρίνεται και η ερειπωμένη εκκλησία Άγιος Νικόλαος. Παρακάτω, προκαλεί την προσοχή ένας πελώριος βράχος που λέγεται Σταυρός. Στο ποτάμι Βαριάς στην Αφροξυλιά υπάρχει γεφύρι, κτισμένο περί το 1890, με δύο μεσόβαθρα και ακρόβαθρα λίθινα και κατάστρωμα τώρα από οπλισμένο σκυρόδεμα, αρχικά ξύλιν