Μανδρινή

Η Μανδρινή (πρώην Μεγάλη Παλούκοβα) βρίσκεται στο πλάι της βουνοπλαγιάς “Γρίβα Φοράδα” αντερείσματος της Οξυάς. Είπαμε παραπάνω ότι μετά την εγκατάλειψη του βυζαντινού χωριού Δούκας οι κάτοικοι έκτισαν την Παλούκοβα στη θέση, όπου ήταν το ερημωμένο μοναστήρι της Γέννησης της Θεοτόκου, ενοριακός ναός σήμερα της Μανδρινής. Θυγατρικό χωριό της Παλούκοβας είναι η Μικρή. Για να μη δημιουργείται σύγχυση η μητέρα Παλούκοβα ονομάσθηκε Μεγάλη.

Η Μεγάλη Παλούκοβα μετονομάσθηκε το 1928 σε Μανδρινή από το ομώνυμο οροπέδιο στη Σαράνταινα της οροσειράς της Οξυάς, περιτρι- γυρισμένο από οξιές, όπου οι κτηνοτρόφοι είχαν τα μανδριά τους (μάνδρα – μαντρί = ποιμνιοστάσιο, στανοτόπι και κατ’ επέκταση τόπος με αυξημένη κτηνοτροφία). Βόρεια του χωριού υπάρχει δάσος από έλατα και δρυόδενδρα. Ο ναός της Γέννησης της Θεοτόκου κτίσθηκε το 1815 από το Λογοθέτη Γεώργιο Καναβό, της γνωστής βυζαντινής αρχοντικής οικογένειας επί παλαιών θεμελίων μοναστηριακού ναού. Το 1829 υπήρχε ως ενοριακός ναός και συνεχίζει να είναι μέχρι σήμερα με τις αναγκαίες βέβαια επισκευές. Στην Μανδρινή λειτουργούσαν δύο νερόμυλοι.

Το χωριό ζωντανεύει κυρίως τους θερινούς μήνες, γιατί οι κάτοικοί του έχουν εγκατασταθεί από χρόνια στις πεδιάδες της Ναυπάκτου και του Μεσολογγίου.